رسانه‌های آمریکا آنقدر در مورد ایران دست به خیال‌پردازی زده‌اند که تازه‌ترین نظرسنجی موسسه گالوپ نشان می‌دهد اکثر مردم آمریکا اکنون نگرش مثبتی نسبت به ایران نداشته و آن را بزرگ‌ترین تهدید برای خود می‌پندارند.

رسانه‌های آمریکا آنقدر در مورد ایران دست به خیال‌پردازی زده‌اند که تازه‌ترین نظرسنجی موسسه گالوپ نشان می‌دهد اکثر مردم آمریکا اکنون نگرش مثبتی نسبت به ایران نداشته و آن را بزرگ‌ترین تهدید برای خود می‌پندارند.

(بسم الله الرحمن الرحیم)

به دنبال انتشار جزئیات عملیات چشم روباه از سوی مرکز بررسی جرائم سازمان‌یافته سپاه پاسداران، شبکه پرس‌تی‌وی مستندی در خصوص فعالیتهای شبکه بی‌بی‌سی فارسی در ایران پخش کرد.

(بسم الله الرحمن الرحیم)

دانلود تمامی قسمت های کلیپ/مستند بسیار زیبای سکته (آنتی پارازیت)

(بسم الله الرحمن الرحیم)
جوانان بحرینی در پاسخ به حملات مزدوران آل خلیفه با سلاح‌های دست ساز از جمله کوکتل مولوتوف نیروهای امنیتی رژیم را وادار به فرار کردند و همچنان در روستاها و محله‌های مختلف به مقاومت خود ادامه می دهند.

(بسم الله الرحمن الرحیم)

جدیدترین و جنجالی ترین سخنرانی استاد رائفی پور پیرامون پروژه ی شیطانی ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲ – دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی – ۱۳۹۰/۱۲/۶

آنچه موضوع جنگ نرم و تهاجم فرهنگی را با اهمیت می سازد، گذار نحوه ی تهاجم استکبار به منظور تحت سلطه درآوردن ملت ها، از تهاجم نظامی به تهاجم فرهنگی است، تا از این طریق بتواند با تخریب بنیان‌های فکری و اعتقادی آن ملت ها، هویت ملی و دینی آن ها را سلب نماید. شناخت، درک صحیح و داشتن تصویری روشن از ابعاد و همچنین راه های مقابله با جنگ نرم، می تواند ما را در دفاع از هویت ملی و دینی خود یاری نماید... 

ابعاد و راهکارهای مقابله با جنگ نرم : دیدگاه مقام معظم رهبری

۱. تقویت و پربار کردن فعالیت های فرهنگی و هنری

  از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، نیروهای فرهنگی نقش بسیار حساس و مهمی در باور سازی وجود تهاجم فرهنگی و مقابله با آن را دارند . ایشانبا بیان اینکه حرکت عظیم انقلاب اسلامى هنوز در اوایل راه خود است، با تاکید بر تاثیر هنر می فرمایند: « من به شما عرض میکنم که این حرکت عظیم انقلاب اسلامى، یک حرکت تمام شده نیست. حالا یک گوشه‏ى از لشکر آن من و شماییم که حالا یک ذره مثلاً اهل ادب و فرهنگ و اینها محسوب میشویم؛ «و للَّه جنود السّماوات و الارض»؛ ... این حرکت عظیمى که با انقلاب اسلامى شروع شد، یک حرکت تمام شده نیست؛ مطلقاً تمام شده نیست، آن حرکت ادامه دارد. همینى که حالا معمول شده که در بیانها و در تلویزیون و توى تبلیغات و توى دادگاه و توى زبان همه، میگویند: جنگ نرم؛ راست است، این یک واقعیت است؛ یعنى الان جنگ است. البته این حرف را من امروز نمیزنم، من از بعد از جنگ - از سال 67 - همیشه این را گفته‏ام؛ بارها و بارها. علت این است که من صحنه را می‏بینم؛ چه بکنم اگر کسى نمی‏بیند؟! .... این تمام نشده. چون تمام نشده، همه وظیفه داریم. وظیفه‏ى مجموعه‏ى فرهنگى و ادبى و هنرى هم وظیفه‏ى مشخصى است: بلاغ، تبیین؛ بگویید، خوب بگویید. من همیشه تکیه بر این میکنم: بایستى قالب را خوب انتخاب کنید و هنر را بایستى تمام عیار توى میدان بیاورید؛ نباید کم گذاشت، تا اثر خودش را بکند.»[۱]

۲. اتحاد مردم و جریان های سیاسی و دوری از اختلاف و تردید و بدبینی

    دشمنان نظام همواره سعی کرده اند با ایجاد اختلاف ، چند دسته‌گی و تقابل و نهایتا درگیری بین اقوام و مذاهب گوناگون و همچنین تنش بین جریان های سیاسی، هم در بعد ملی و هم در سطح جهان اسلام به اهدافشان  برسند. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: « دشمن در جنگ نرم تلاش دارد با استفاده از ابزارهای فرهنگی و ارتباطاتی پیشرفته و با شایعه و دروغ پراکنی و استفاده از برخی بهانه ها، میان آحاد مردم تردید، بدبینی، و اختلاف ایجاد کند ... در قضایای پس از انتخابات، به بهانه انتخابات، ایجاد تردید و اختلاف کردند تا دلهای مردم نسبت به یکدیگر و نسبت به مسئولان چرکین شود و در چنین فضای مشوش و شلوغی، عناصر مغرض، خائن و دست آموز خود را برای کارهای اخلال گرانه وارد صحنه کنند اما به دلیل بصیرت مردم به نتیجه نرسیدند ... هر اقدامی که موجب مغشوش و تهمت آلود شدن فضا شود و مردم را نسبت به یکدیگر بدبین و مردد کند، به ضرر کشور است ... من اصرار دارم که آحاد مردم و جریانات مختلف سیاسی، همه با یکدیگر متحد، در مقابل آن افراد معدودی باشند که مخالف اصل انقلاب و استقلال کشور هستند و هدف آنها تقدیم کشور به امریکا و استکبار است ... به کسانی که بدنبال مصالح کشور هستند، توصیه می کنم، از این اختلافهای جزئی، و غیراصولی صرفنظر کنند.»[۲]

 ایشان همچنین با تاکید بر تحکیم وحدت و بروز نشانه های آن می فرمایند:

«امروز نشانه های وحدت عمومی و همدلی مردم قابل مشاهده است که مناظر بی نظیر آن، حضور مردم در نمازهای جمعه ماه مبارک رمضان، حضور گسترده در راهپیمایی روز قدس، و حضور با عظمت در نماز عید فطر در سراسر کشور است ... همه باید در مقابل این وحدت سرتعظیم فرود آورند و در جهت تحکیم آن تلاش کنند ... باید هرآنچه که امکان پذیر است در جهت حفظ و تقویت وحدت مذهبی، و وحدت قومی، تلاش شود.»[۳]

۳. امید به آینده و دیدی خوشبینانه همراه با اعتماد به نفس به دور از ناامیدی

 مقام معظم رهبری، امید و اعتماد به نفس را سبب نا امیدی مخالفان دانسته و  در این باره می فرمایند: « مخدوش کردن نشانه های امید و تبدیل آنها به نشانه های یأس و تردید، و القای بن بست و سیاه نمایی، و در نهایت گرفتن پویایی جامعه یکی از خطوط مخالفان است.»[۴]

 ایشان در این رابطه به طور صریح در دیدار با نخبگان می فرمایند: « عزیزان من! شرط اصلى فعالیت درست شما در این جبهه‏ى جنگ نرم، یکى‏اش نگاه خوشبینانه و امیدوارانه است. نگاهتان خوشبینانه باشد. ببینید، من در مورد بعضى‏تان به جاى پدربزرگ شما هستم. من نگاهم به آینده، خوشبینانه است؛ نه از روى توهم، بلکه از روى بصیرت. شما جوانید - مرکز خوشبینى - مواظب باشید نگاهتان به آینده، نگاه بدبینانه نباشد؛ نگاه امیدوارانه باشد، نه نگاه نومیدانه. اگر نگاه نومیدانه شد، نگاه بدبینانه شد، نگاه «چه فایده‏اى دارد» شد، به دنبالش بى‏عملى، به دنبالش بى‏تحرکى، به دنبالش انزواء است؛ مطلقاً دیگر حرکتى وجود نخواهد داشت؛ همانى است که دشمن میخواهد.»[۵]

    ایشان هم چنین می فرمایند: « باید درست در جهت مخالف برنامه دشمن که به دنبال ایجاد فضای یأس و ناامیدی در دانشگاهها است، حرکت، و محیط درس و دانشگاه‌ها را فضای امید به آینده کرد.»[۶]

ایشان همچنین با تاکید بر مساله اعتماد به نفس در بین دانشجویان می فرمایند: « چرا من مسئله‏ى اعتماد به نفس را اصلاً مطرح میکنم؟ مگر در کشور چه اتفاقى افتاده که بنده اصرار دارم روى اعتماد به نفس ملتمان یا جوانانمان تکیه کنم؟ توضیحى وجود دارد. ملت ما بر اثر انقلاب، بر اثر دفاع مقدس، بر اثر تأثیر شخصیت ویژه‏ى امام - که حالا بعد اگر ان‏شاءاللَّه یادم ماند، اشاره میکنم که در ایجاد اعتماد به نفس ملى، شخص امام و عناصر تشکیل دهنده‏ى شخصیت او، یکى از بیشترین تأثیرها را داشت - و بر اثر پیشرفتهاى گوناگون، امروز به یک نصاب قابل قبولى از اعتماد به نفس دست یافته است. بیم آن هست که در عرصه‏ى جنگهاى روانى و تبلیغاتى و به اصطلاح جنگ نرم بین ما و دشمنانى که بسیار اصرار بر ادامه‏ى این نبرد دارند، این اعتماد به نفس یا خدشه پیدا کند، تضعیف بشود، متزلزل بشود یا لااقل در حدى که ملت ما به آن احتیاج دارد، پیش نرود. ما در نیمه‏ى راهیم. من به عیان مى‏بینم که در ذهن و زبان و عمل بسیارى از برجستگان کشورمان این اعتماد به نفس هنوز به حد نصاب لازم نرسیده.»[۷]

۴. راه اندازی کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی آزاد

    با توجه به اینکه دستگاه تبلیغی و رسانه‌ای فرهنگی استکبار با ارائه اخبار و اطلاعات شبهه انگیز و اغلب نادرست در زمینه رهبران و نهادهای جمهوری اسلامی سعی در القای ناکارآمدی جمهوری اسلامی ایران و ایجاد شک وشبهه در مورد ارزش های دینی و هنجارهای مذهبی هستند، وجود تمهیداتی به منظور تبادل آرا و اندیشه ها برای جریان های سیاسی کشور امری بسیار ضروری به نظر می رسد. مقام معظم هبری در این زمینه می فرمایند: « بهترین زمینه برای ایجاد فضای اظهارنظر آزاد، تسریع در راه اندازی کرسی های آزاداندیشی در دانشگاهها است.»[۸]

 ۵. بصیرت آحاد جامعه و بویژه نخبگان

یکی از مهم‌ترین راهبرد های ارائه شده و مورد تاکید مقام معظم رهبری، بویژه پیرامون حوادث بعد از انتخابات و فتنه اخیر، برای مقابله با جنگ نرم، «بصیرت» آحاد جامعه به‌ویژه خواص و نخبگان است.

ایشان در جمع مردم خونگرم چالوس و نوشهر در ارتباط با ضرورت وجود بصیرت می فرمایند : « بصیرت قطب‌نمای حرکت صحیح در اوضاع اجتماعی پیچیده امروز است به گونه‌ای که اگر کسی این قطب‌نما را نداشت و نقشه‌خوانی بلد نبود ممکن است ناگهان خود را در محاصره دشمن ببیند. اگر بصیرت نباشد، انسان حتی با نیت خوب ممکن است گمراه شود و در راه بد قدم بگذارد.»[۹]

معظم‌له دلیل تمرکز دشمن روی خواص رانفوذ آنها در میان مردم دانسته و می‌فرمایند:« امروز به گمان من هدف و آماج دشمن خواص است. آماجدشمن خواص است. می‌نشینند طراحی می‌کنند تا ذهن خواص را عوض کنند، برایاینکه بتوانند مردم را بکشانند، چون خواص تأثیر می‌گذارند و در عموم مردمنفوذ کلمه دارند. یکی از وظایف اصلی امروز من و شما همین است. ما بصیرتخودمان را در مسائل گوناگون تقویت کنیم و بتوانیم ان‌شاء‌الله بصیرتمخاطبان و مستمعان خودمان را هم زیاد کنیم.» [۱۰]

ایشان با تاکید بر نقش نخبگان و خواص جامعه در اشاعه بصیرت می فرمایند: « بصیرت مهم است. نقش نخبگان و خواص هم این است که این بصیرت را نه فقط در خودشان، در دیگران هم به وجود بیاورند. آدم گاهی می‌بیند که متأسفانه بعضی از نخبگان خودشان هم دچار بی‌بصیرتی‌اند نمی‌فهمند. اصلاً ملتفت نیستند. یک حرفی یکهو به نفع دشمن می زنند. به نفع جبهه‌‌ای که همتش نابودی بنای جمهوری اسلامی است.» [۱۱]

۶. ایستادگی و عدم سازش در برابر دشمنان انقلاب و نظام اسلامی

شاید بتوان صلابت و ایستادگی حضرت امام ، مقام معظم رهبری و ملت ایران اسلامی را بر سر ارزش ها ،در برابرفتنه ها ، فزون‌خواهی‌ها ، فشارها و تهدیدهای دشمنان جمهوری اسلامی ، رمز موفقیت نظام در مهار جنگ نرم دشمنان دانست. استکبارستیزی که در خطبه های نماز جمعه تاریخی 29 خرداد 1388 توسط مقام معظم رهبری به طور ویژه مورد تاکید قرار گرفت. رهبر معظم انقلاب در این رابطه می فرمایند :« به صراحت اعلام می کنیمما با استکبار و نظام سلطه و تسلط چند کشور بر جهان مخالفیم و نخواهیمگذاشت این چند دولت با سرنوشت دنیا بازی کنند.» [۱۲]

ایشان در دیدار مردم مازندران ، حجت را بر استکبار جهانی و جریان مصلحت اندیش ، سازشکار و تحمیل گر داخلی تمام کردند و فرمودند : « در مقاطعی برخی طراحی‌های دشمن برای وادار کردن نظام اسلامی به باج دادن بوده است. اما امام(ره) بزرگوار هیچ‌گاه باج ندادند و همه بدانند ما نیز از طرف ملت ایران و از طرف خود به هیچ‌کس باج نخواهیم داد. ملت ایران می‌خواهد ملتی مستقل، پویا، حرکت‌کننده به جلو، عامل به احکام اسلامی و قدرتمند برای دفاع از حقوق و عقاید خود باشد. آیا این خواسته بحق جرم است؟»[۱۳]

منابع 

۱.                    دیدار مقام معظم رهبری با جمعی از شعرا، فرهیختگان و اهالی فرهنگ، مورخ ۱۳۸۸/۰۶/۱۴.

۲.                    بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران نفر از بسیجیان سراسر کشور، مورخ۱۳۸۸/۰۹/۰۴.

۳.                    بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، مورخ ۱۳۸۸/۰۷/۰۲.

۴.                    بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، مورخ ۱۳۸۸/۰۷/۰۲.

۵.                    بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان و نخبگان علمی، مورخ 04/06/1388.

۶.          دیدار مقام معظم رهبری با جمعی از اساتید و اعضای هیات علمی، نخبگان، و رؤسای دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، مورخ ۰۸ /۱۳۸۸/۰۶.

۷.                    بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان دانشگاه‏هاى استان یزد، مورخ۱۳۸۶/۱۰/۱۳.

۸.          دیدار مقام معظم رهبری با جمعی از اساتید و اعضای هیات علمی، نخبگان، و رؤسای دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، مورخ ۰۸ /۱۳۸۸/۰۶.

۹.                    بیانات مقام معظم رهبری در جمع مردم خونگرم چالوس و نوشهر ، مورخ15/7/1388.

۱۰.                 بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، مورخ ۱۳۸۸/۰۷/۰۲.

۱۱.                 بیانات مقام معظم رهبری در جمع اعضای دفتر رهبری و سپاهولی‌امر ، مورخ 21/5/1388.

۱۲.                 بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران نفر ازمردم آذربایجان ، مورخ 28/11/1388.

          ۱۳.           بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران نفر از مردم مازندران ، مورخ 6/11/1388.

تا سال 1945 میلادی غالب جنگ‏ها "جنگ سخت" بود. پس از آن با توجه به دو قطبی شدن جهان به بلوک شرق و بلوک غرب، دور جدیدی از رقابت ها میان آمریکا و شوروی سابق آغاز شد که به "جنگ سرد" مشهور شد. جنگ سرد ترکیبی از جنگ سخت و جنگ نرم بود که طی آن دو ابر قدرت در عین تهدیدهای سخت از رویارویی مستقیم با یکدیگر پرهیز می‏کردند.

با فروپاشی شوروی در سال 1991 میلادی و پایان جنگ سرد کارشناسان بخش جنگ در ایالات متحده با استفاده از تجارب دو جنگ جهانی و دوران جنگ سرد دریافتند که می شود با هزینه کمتر و بدون دخالت مستقیم در سایر کشورها به اهداف سیاسی، اقتصادی و... دست یافت که در ادبیات سیاسی جهان به جنگ نرم شهرت یافت.

جنگ نرم

این نوع جنگ از فروپاشی شوروی شروع و تاکنون ادامه داشته و متکی بر تهدیدات نرم و قدرت نرم فرهنگی و اجتماعی است.آمریکایی ها با استفده از این نوع جنگ تاکنون موفق به تغییر چندین رژیم سیاسی در کشورهای مورد نظر شدند. انقلاب های رنگی که در چندین کشور بلوک شرق و شوروی سابق رخ داد،در واقع نمونه ای از جنگ نرم است. آمریکایی ها با استفاده از قدرت نرم موفق به تغییر رژیم های سیاسی در کشورهایی چون لهستان،گرجستان، چک اسلواکی، قرقیزستان، اکراین و تاجیکستان گردید. در تمامی این دگرگونی های سیاسی بدون استفاده از ابزار خشونت و صرفا با تکیه بر قدرت نرم و ابزار رسانه، با تغییر در ارزش ها و الگوهای رفتاری از رژیم های سیاسی حاکم مشروعیت‏زدایی گردید و از طریق جنبش‏های مردمی و ایجاد بی ثباتی سیاسی، قدرت سیاسی جابه جا شد.

جنگ نرم در قالب‏های مختلف مثل : انقلاب مخملی ، انقلاب های رنگی (انقلاب نارنجی و...)، عملیات روانی ، جنگ رسانه‏ای، با استفاده از ابزار رسانه‏ای ( رادیو ، تلویزیون، روزنامه و امثال آن) و ... توانست نظام سیاسی بعضی از کشورها ـ مانند اوکراین و گرجستان ـ را تغییر دهد.

تعریف جنگ نرم

مفهوم جنگ نرم (Soft Warfare) در مقابل جنگ سخت (Warfare Hard) است و تعريف واحدی كه مورد پذيرش همگان باشد ندارد.

«جان كالينز» تئوريسين دانشگاه ملي جنگ آمريكا، جنگ نرم را عبارت از “استفاده طراحي شده از تبليغات و ابزارهاي مربوط به آن، براي نفوذ در مختصات فكري دشمن با توسل به شيوه هايي كه موجب پيشرفت مقاصد امنيت ملي مجري مي شود”، مي داند.

ارتش ايالات متحده آمریکا در آيين رزمي خود آن را بدين صورت تعريف نموده است: “جنگ نرم، استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ديگر اعمالي است كه منظور اصلي آن تاثيرگذاري بر عقايد، احساسات، تمايلات و رفتار دشمن، گروه بي طرف و يا گروههاي دوست است به نحوي كه براي برآوردن مقاصد و اهداف ملي پشتيبان باشد”.با عنايت به تعاريف فوق، معروفترين تعريف را به جوزف ناي، پژوهشگر برجسته آمريكايي در حوزه “قدرت نرم” نسبت مي دهند. وي در سال1990 ميلادي در مجله “سياست خارجي” شماره 80 ، قدرت نرم را “توانايي شكل دهي ترجيحات ديگران” تعريف كرد. تعريفي كه قبل از وي «پروفسور حميد مولانا» در سال1986 در كتاب “اطلاعات و ارتباطات جهاني؛ مرزهاي نو در روابط بين الملل” به آن اشاره كرده بود. با اين وجود مهمترين كتاب در حوزه جنگ نرم را جوزف ناي در سال2004 ، تحت عنوان “قدرت نرم؛ ابزاري براي موفقيت در سياست جهاني” منتشر نمود.

بنابراين جنگ نرم را مي توان هرگونه اقدام نرم، رواني و تبليغات رسانه اي كه جامعه هدف را نشانه گرفته و بدون درگيري و استفاده از زور و اجبار به انفعال و شكست وا مي دارد. جنگ رواني، جنگ سفيد، جنگ رسانه اي، عمليات رواني، براندازي نرم، انقلاب نرم، انقلاب مخملي، انقلاب رنگي و... از اشكال جنگ نرم است .

به عبارت دیگر جنگ نرم مترادف اصطلاحات بسياري در علوم سياسي و نظامي مي باشد. در علوم نظامي از واژه هايي مانند جنگ رواني يا عمليات رواني استفاده مي شود و در علوم سياسي مي توان به واژه هايي چون براندازي نرم، تهديد نرم، انقلاب مخملين و اخيراً به واژه انقلاب رنگين اشاره كرد.در تمامي اصطلاحات بالا هدف مشترك تحميل اراده گروهي بر گروه ديگر بدون استفاده از راه هاي نظامي است.

در يك تعريف كامل تر مي توان گفت، جنگ نرم يك اقدام پيچيده و پنهان متشكل از عمليات هاي سياسي، فرهنگي و اطلاعاتي توسط قدرت هاي بزرگ جهان براي ايجاد تغييرات دلخواه و مطلوب در كشورهاي هدف است

دلایل استفاده از جنگ نرم

انتشار مقاله مشهور «جوزف نای» نظریه‏پرداز آمریکایی تحت عنوان «قدرت نرم» power Soft در فصلنامه آمریکایی foreign policy در سال ۱۹۹۰ دیدگاه جدیدی را به مخاطبان ارائه کرد که براساس آن ایالات متحده به جای آن که از طریق بکارگیری آنچه که قدرت سخت می نامند به انجام کودتای نظامی در کشورهای رقیب اقدام کند؛ تلاش خود را بر ایجاد تغییرات در کشورهای هدف از طریق تأثیرگذاری بر نخبگان جامعه متمرکز می کند.

براین اساس آمریکا می توانست بجای سرمایه گذاری میلیارد دلاری بر تئوری جنگ ستارگان به منظور مقابله با آنچه تهدید شوروی خوانده می شد، به سرمایه گذاری بر نخبگان جامعه شوروی از طرق مختلف اقدام کند. پس از فروپاشی شوروی جوزف نای مقاله دیگری تحت عنوان «کاربرد قدرت نرم» در فصلنامه فارن پالسی در سال ۲۰۰۴ منتشر ساخت که تکمیل کننده نظرات قبلی او متناسب با تغییرات جهان در سال های پس از فروپاشی شوروی و بویژه تحولات ناشی از واقعه یازده سپتامبر در روابط بین الملل بود.

در مقاله مذکور جوزف نای دیدگاه خود را درباره ایجاد تغییرات از طریق به کارگیری دیپلماسی عمومی در کنار بکارگیری قدرت نرم در میان نخبگان جامعه هدف مطرح کرد. بعدها نظرات او تکمیل تر شد و به عنوان دستورالعمل سیاست خارجی آمریکا تحت عنوان بکارگیری «قدرت هوشمند» Smart power به مورد اجرا گذارده شد. براساس این نظریه آمریکا با استفاده از دیپلماسی عمومی و قدرت هوشمند به برقراری نفوذ در بدنه جامعه هدف کمک می کند. این دیدگاه با دستورالعمل های اجرایی که توسط کارشناسان اطلاعاتی آمریکا نظیر دکتر «جین شارپ» تهیه شد، در سطح رسانه های گروهی به مفهوم «انقلاب نرم» معروف شد.

بنابراین جنگ نرم، امروزه مؤثرترین، کارآمدترین و کم هزینه ترین و درعین حال خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع جنگ علیه امنیت ملی یک کشور است، چون می توان با کمترین هزینه با حذف تهاجم خود قرار می دهد.

جنگ نرم به روحیه، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می کند، عزم و اراده ملت را از بین می برد، مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست های نظام را تضعیف می کند، فروپاشی روانی یک ملت می تواند مقدمه ای برای فروپاشی سیاسی- امنیتی و ساختارهای آن باشد. جوزف نای قدرت نرم را شیوه غیرمستقیم رسیدن به نتایج مطلوب بدون تهدید یا پاداش ملموس می داند. این شیوه غیرمستقیم رسیدن به نتایج مطلوب قدرت است. بر این پایه یک کشور می تواند به مقاصد موردنظر خود در سیاست جهانی نایل آید، چون کشورهای دیگر، ارزش های آن را می پذیرند، از آن تبعیت می کنند، تحت تأثیر پیشرفت و آزاداندیشی آن قرار می گیرند و در نتیجه خواهان پیروی از آن می شوند. در این مفهوم آنچه مهم تلقی می شود، تنظیم دستورالعملی است که دیگران را جذب کند. بنابراین جنگ نرم از یکسو توانایی کسب آنچه که می خواهید از طریق جذب کردن نه از طریق اجبار و یا پاداش می باشد ( و از سوی دیگر نشان دهنده ، تفاوت های عمده آن با جنگ سخت می باشد.

تفاوت‏های جنگ نرم و جنگ سخت

1- حوزه تهديد نرم اجتماعي، فرهنگي و سياسي است، در حالي كه حوزه‌ تهديد سخت امنيتي و نظامي مي‌باشد؛

2- تهديدهاي نرم پيچده و محصول پردازش ذهني نخبگان و بنابراين اندازه‌گيري آن مشكل است، در حالي كه تهديدهاي سخت؛ عيني، واقعي و محسوس است و مي‌توان آن را با ارائه برخي از معيارها اندازه‌گيري كرد؛

3- روش اعمال تهديدهاي سخت، استفاده از زور و اجبار است، در حالي كه در نرم ، از روش القاء و اقناع بهره‌گيري مي‌شود. و تصرف و اشغال سرزمين است در حالي كه در تهديد نرم ، هدف تاثير‌گذاري بر انتخاب‌ها، فرآيند تصميم‌گيري و الگوهاي رفتاري حريف و در نهايت سلب هويت‌هاي فرهنگي است؛

4- مفهوم امنيت در رويكردهاي نرم شامل امنيت ارزش‌ها و هويت‌هاي اجتماعي مي‌شود، در حالي كه اين مفهوم در رويكردهاي سخت به معناي نبود تهديد خارجي تلقي مي‌گردد.

5- تهديدهاي سخت، محسوس و همراه با واكنش برانگيختن است، در حالي كه تهديدهاي نرم به دليل ماهيت غير عيني و محسوس آن، اغلب فاقد عكس‌العمل است.

6-مرجع امنيت در حوزه تهديدهاي سخت، به طور عمده دولت‌ها هستند، در حالي كه مرجع امنيت در تهديدهاي نرم محيط فروملي و فراملي (هويت‌هاي فروملي و جهاني) است؛

7- كاربرد تهديد سخت در رويكرد امنيتي جديد عمدتاً مترادف با فروپاشي نظام‌هاي سياسي- امنيتي مخالف يا معارض است، در حالي كه كاربرد تهديد نرم در رويكردهاي امنيتي جديد عليه نظام‌هاي سياسي مخالف يا معارض، مترادف با فرهنگ‌سازي و نهادسازي در چارچوب انديشه و الگوهاي رفتاري نظام‌هاي ليبرال و دموكراسي تلقي مي‌شود.

جنگ نرم نيز همانند جنگ سخت اهداف مختلفي دارد و قاعدتا هدف غايي هر دو آنها تغيير كامل نظام سياسي يك كشور است كه البته با اهداف محدودتر هم انجام مي گيرد. در حقيقت جنگ نرم و جنگ سخت يك هدف را دنبال مي كنند و اين وجه مشترك آنهاست، در هر صورت هدف اصلي اين جنگ، اعمال فشار براي ايجاد تغيير در اصول و رفتار يك نظام و يا به طور خاص تغيير خود نظام است.

اهداف جنگ نرم

1- استحاله فرهنگي در جهت تأثيرگذاري شديد بر افكار عمومي جامعه مورد هدف با ابزار خبر و اطلاع رساني هدفمند و كنترل شده كه نظام سلطه همواره از اين روش براي پيشبرد اهداف خود سود جسته است.

2- استحاله سياسي به منظور ناكارآمد جلوه دادن نظام مورد هدف و تخريب و سياه نمايي اركان آن نظام.

3- ايجاد رعب و وحشت از مسائلي همچون فقر، جنگ يا قدرت خارجي سركوبگر و پس از آن دعوت به تسليم از راه پخش شايعات و دامن زدن به آن براي ايجاد جو بي اعتمادي و ناامني رواني.

4- اختلاف افكني در صفوف مردم و برانگيختن اختلاف ميان مقام هاي نظامي و سياسي كشور مورد نظر در راستاي تجزيه سياسي كشور.

5- ترويج روحيه ياس و نااميدي به جاي نشاط اجتماعي و احساس بالندگي از پيشرفت هاي كشور.

6- بي تفاوت كردن نسل جوان به مسائل مهم كشور.

7- كاهش روحيه و كارآيي در ميان نظاميان و ايجاد اختلاف ميان شاخه هاي مختلف نظامي و امنيتي.

8- ايجاد اختلاف در سامانه هاي كنترلي و ارتباطي كشور هدف.

9- تبليغات سياه (با هدف براندازي و آشوب) به وسيله شايعه پراكني، پخش تصاوير مستهجن، جوسازي از راه پخش شب نامه ها و...

10- تقويت نارضايتي هاي ملت به دليل مسائل مذهبي، قومي، سياسي و اجتماعي نسبت به دولت خود به طوري كه در مواقع حساس اين نارضايتي ها زمينه تجزيه كشور را فراهم كند.

11- تلاش براي بحراني و حاد نشان دادن اوضاع كشور از راه ارائه اخبار نادرست و نيز تحليل هاي نادرست و اغراق آميز.

جنگ نرم به ابزارها و امکاناتی نیازدارد تا بتواند به اهداف خود جامه عمل بپوشاند.

ابزارهاي جنگ نرم

جنگ نرم با پشتوانه قدرت نرم انجام مي گيرد. بنابراين تمامي ابزارهاي حامل قدرت نرم را بايد به عنوان ابزارهاي جنگ نرم مورد توجه و شناسايي قرار داد. اين ابزارها انتقال دهنده پيام ها با اهداف خاص هستند. در عصر ارتباطات با تنوع ابزاري براي انتقال پيام از يك نقطه به نقطه ديگر هستيم. رسانه ها شامل راديو، تلويزيون و مطبوعات، عرصه هاي هنر شامل سينما، تئاتر، نقاشي، گرافيك و موسيقي، انواع سازمان هاي مردم نهاد و شبكه هاي انساني در زمره ابزار جنگ نرم به شمار مي‏آيند.

با توجه به اينكه در جنگ نرم از ابزار مختلفي استفاده مي شود مي توان گفت كه به همان نسبت نيز گروه هاي مختلفي را مورد هدف و مبارزه قرار مي دهد.

چه افراد و تشكل‏هايي هدف جنگ نرم هستند؟

همه افراد جامعه مي‏توانند بخش هاي مشخصي باشند كه مورد نظر راه اندازان جنگ نرم قرار گرفته اند و البته اين موضوع وابسته به هدفي است كه باني جنگ نرم آن را دنبال مي كند. اقشار مورد نظر بانيان جنگ نرم بستگي به هدف آنها دارد كه ميان مدت است يا عمومي و با توجه به هدف اقشار را تحت نظر مي گيرند اما در حالت كلي مي توان گفت كه گروه هاي هدف در جنگ نرم، رهبران، نخبگان و توده هاي مردم هستند. نخبگان نيروهاي مياني را تشكيل مي دهند و مي توانند به عنوان تصميم گيران و تصميم سازان يك حكومت مطرح باشند. نخبگان جامعه مدني مانند رهبران احزاب و... هم با آشفتگي ذهني خود، مي توانند ترس را به ذهن مردم انتقال دهند، وحشت ايجاد كنند و روحيه ملت را درهم بشكنند.

در بعضي موارد براي رسيدن به اهداف مورد نظر خود گروه ها و اشخاص خاص و تأثيرگذار را مورد هدف قرار مي دهند و از آن گروه يا فرد براي رسيدن به اهداف خود استفاده مي كنند. مانند استفاده از قوميت هاي مختلف يا خواص و نخبگان فرهنگي وعلمي.

با توجه به اينكه در جنگ نرم از ابزارهاي رسانه اي، فرهنگي و علمي استفاده مي شود پوشش آن براي طبقات مختلف بيشتر و متفاوت تر است. جنگ رسانه اي مي تواند توده هاي مردم را تحت تأثير قرار بدهد و به همين شكل در جنگ علمي نخبگان را مورد هدف قرار دهد. افراد مورد نظر جنگ هاي نرم وابسته به هدف جنگ هاي نرم نيستند بلكه به دليل اينكه در جنگ نرم ابزارهاي مختلفي مورد استفاده قرار مي گيرد در نتيجه افراد بيشتري درگير مي شوند اما در جنگ سخت كه تنها ابزار مورد استفاده ابزار نظامي است تنها گروه هاي نظامي (و در موارد معدودي غير نظاميان) در طرف مقابله قرارمي گيرند.

در جنگ نرم علاوه بر استفاده از ابزارهای رسانه های، فرهنگی و علمی برای نفوذ در طبقات و اقشار مختلف از تاکتیک های متنوعی مختلفی استفاده می شود.

تاكتيك‏هاي جنگ نرم

1- برچسب زدن: بر اساس اين تاكتيك، رسانه ها، واژه هاي مختلف را به صفات مثبت و منفي تبديل كرده و آنها را به آحاد يا نهادهاي مختلف نسبت مي دهند

2- تلطيف و تنوير: از تلطيف و تنوير (مرتبط ساختن چيزي با كلمه اي پر فضيلت) استفاده مي شود تا چيزي را بدون بررسي شواهد بپذيريم و تصديق كنيم.

3- انتقال: انتقال يعني اينكه اقتدار، حرمت و منزلت امري مورد احترام به چيزي ديگر براي قابل قبول تر كردن آن منتقل شود.

4. تصديق: تصديق يعني اينكه شخصي كه مورد احترام يا منفور است بگويد فكر، برنامه يا محصول يا شخص معيني خوب يا بد است. تصديق فني رايج در تبليغ، مبارزات سياسي و انتخاباتي است.

5- شايعه: شايعه در فضايي توليد مي شود كه امكان دسترسي به اخبار و اطلاعات موثق امكان پذير نباشد.

6- كلي‏گويي: محتواي واقعي بسياري از مفاهيمي كه از سوي رسانه هاي غربي مصادره و در جامعه منتشر مي شود، مورد كنكاش قرار نمي گيرد. توليدات رسانه هاي غربي در دو حوزه سياست داخلي و خارجي، مملو از مفاهيمي مانند جهاني شدن، دموكراسي، آزادي، حقوق بشر و... است. اينها مفاهيمي هستند كه بدون تعريف و توجيه مشخص، در جهت اقناع مخاطبان در زمينه اي مشخص بكار گرفته مي‏شوند.

7- دروغ بزرگ: اين تاكتيك قديمي كه هنوز هم مورد استفاده فراوان است، عمدتاً براي مرعوب كردن و فريب ذهن حريف مورد استفاده قرار مي‏گيرد.

8- پاره حقيقت‏گويي: گاهي خبر يا سخني مطرح مي شود كه از نظر منبع، محتواي پيام، مجموعه اي به هم پيوسته و مرتب است كه اگر بخشي از آن نقل و بخشي نقل نشود، جهت و نتيجه پيام منحرف خواهد شد.

9- انسانيت‏زدايي و اهريمن‏سازي: يكي از موثرترين شيوه هاي توجيه حمله به دشمن به هنگام جنگ (نرم و يا سخت)، «انسانيت‏زدايي» است. چه اينكه وقتي حريف از مرتبه انساني خويش تنزيل يافت و در قامت اهريمني در ذهن مخاطب ظاهر شد، مي توان اقدامات خشونت آميز عليه اين ديو و اهريمن را توجيه كرد.

10- ارائه پيشگويي‏هاي فاجعه‏آميز: در اين تاكتيك با استفاده از آمارهاي ساختگي و ساير شيوه هاي جنگ رواني (از جمله كلي‏گويي، پاره حقيقت‏گويي، اهريمن‏سازي و ...) به ارائه پيشگويي‏هاي مصيبت‏بار مي‏پردازند كه بتوانند حساسيت مخاطب را نسبت به آن افزايش داده و بر اساس ميل و هدف خويش افكار وي را هدايت نمايند.

11- قطره‏چكاني: در تاكتيك قطره‏چكاني، اطلاعات و اخبار در زمان هاي گوناگون و به تعداد بسيار كم و به صورتي سريالي ولي نا منظم در اختيار مخاطب قرار مي گيرد تا مخاطب نسبت به پيام مربوطه حساس شده و در طول يك بازه زماني آن را پذيرا باشد.

12- حذف و سانسور: در اين تاكتيك سعي مي شود فضايي مناسب براي ساير تاكتيك هاي جنگ نرم به ويژه شايعه خلق شود تا زمينه نفوذ آن افزايش يابد. در اين تاكتيك با حذف بخشي از خبر و نشر بخشي ديگر به ايجاد سوال و مهمتر از آن ابهام مي پردازند و بدين ترتيب زمينه توليد شايعات گوناگون خلق مي شود.

13- جاذبه هاي جنسي: استفاده از غریزه‏ی جنسی و نمادهاي اروتيكال از تاكتيك‏هاي مهم مورد استفاده رسانه هاي غربي است به طوري كه مي توان گفت اكثر قريب به اتفاق برنامه هاي رسانه هاي غربي از اين جاذبه در جهت جذب مخاطبان خويش به ويژه جوانان كه فعالترين بخش جامعه هستند، بهره مي‏گيرند.

14- ماساژ پيام: در ماساژ پيام، از انواع تاكتيك هاي گوناگون (حذف، كلي گويي، پاره حقيقت گويي، زمان بندي، قطره چكاني و...) جنگ نرم استفاده مي شود تا پيام بر اساس اهداف تعيين شده شكل گرفته و بتواند تصوير مورد انتظار را در ذهن مخاطب ايجاد كند. در واقع در اين متد ، پيام با انواع تاكتيك ها ماساژ داده مي شود كه از آن مفهوم و مقصودي خاص برآيد.

15- ايجاد تفرقه و تضاد: ازجمله اموري كه در فرآيند جنگ نرم مورد توجه واقع مي شود، تضعيف از طريق تزريق تفرقه در جامعه هواداران و حاميان حريف است. ايجاد و القاء وجود تضاد و تفرقه در جبهه رقيب باعث عدم انسجام و يكپارچگي شده و رقيب را مشغول مشكلات دروني جامعه حاميان خود مي كند و از اين طريق از اقتدار و انرژي آن كاسته و قدرتش فرسوده شود.

16- ترور شخصيت: در جنگ نرم بر خلاف جنگ سخت ، ترور فيزيكي جاي خود را به ترور شخصيت داده است. در زماني كه نمي‏توان و يا نبايد فردي مورد ترور فيزيكي قرار گيرد با استفاده از نظام رسانه اي و انواع تاكتيك ها از جمله بزرگ نمايي، انسانيت‏زدايي و اهريمن سازي، پاره حقيقت گويي و... وي را ترور شخصيت مي كنند و از اين طريق باعث افزايش نفرت عمومي و كاهش محبوبيت وي مي شوند. دشمنان انقلاب و نظام اسلامي نیز با استفاده از اين تاكتيك و بهره گيري از ابزار طنز، كاريكاتور، شعر، كليپ هاي كوتاه و... كه عموماً از طريق اينترنت و تلفن همراه ، پخش مي شود به ترور شخصيت برخي افراد سياسي و فرهنگي موجه و معتبر در نزد مردم مي پردازند.

17- تكرار: براي زنده نگه داشتن اثر يك پيام با تكرار زمان بندي شده، سعي مي كنند اين موضوع تا زماني كه مورد نياز هست زنده بماند. در اين روش با تكرار پيام، سعي در القاي مقصودي معين و جا انداختن پيامي در ذهن مخاطب دارند

18- توسل به ترس و ايجاد رعب: در اين تاكتيك از حربه تهديد و ايجاد رعب و وحشت ميان نيروهاي دشمن، به منظور تضعيف روحيه و سست كردن اراده آنها استفاده مي شود. متخصصان جنگ نرم، ضمن تهديد و ترساندن مخاطبان به طرق مختلف به آنان چنين القاء مي كنند كه خطرات و صدمه هاي احتمالي و حتي فراواني بر سر راه آنان ممكن كرده است و از اين طريق، آينده اي مبهم و توام با مشكلات و مصائب براي افراد ترسيم مي كنند.

19- مبالغه: مبالغه يكي از روشهايي است كه با اغراق كردن و بزرگ نمايي يك موضوع، سعي در اثبات يك واقعيت دارد. كارشناسان جنگ رواني، از اين فن در مواقع و وقايع خاص استفاده مي كنند. غربي ها همواره با انعكاس مبالغه آميز دستاوردهاي تكنولوژيك خود و اغراق در ناكامي هاي كشورهاي جهان اسلام سعي در تضعيف روحيه مسلمانان در تقابل با تمدن غربي دارند.

20- مغالطه: مغالطه شامل گزينش و استفاده از اظهارات درست يا نادرست، مشروح يا مغشوش و منطقي يا غيرمنطقي است، به اين منظور كه بهترين يا بدترين مورد ممكن را براي يك فكر، برنامه ، شخص يا محصول ارائه داد. متخصصين جنگ نرم، مغالطه را با «تحريف» يكسان مي دانند. اين روش ، انتخاب استدلال ها يا شواهدي است كه يك نظر را تاييد مي كند و چشم پوشي از استدلال ها يا شواهدي كه آن نظر را تائيد نمي كند

اصول و روش‏های مقابله با جنگ نرم

اما چه کار کنیم تا بتوانیم با بهره‏گیری از ساز و کارهای مختلف از اعمال تهدیدات نرم پیشگیری کنیم و یا از دامنه اثرات اجتماعی فرهنگی و سیاسی آن ها را کاست و یا از میان برد.

براي مقابله با جنگ نرم، نخست بايد ويژگي‌هاي اين نوع جنگ را آناليز كرده و خوب بشناسيم و بدانيم كه جنگ نرم با جنگ سخت، چه تفاوت‌هايي دارد. آنچه در جنگ سخت مورد هدف قرار مي‌گيرد، جان انسان‌ها، تجهيزات، امكانات و بناهاست كه معمولا در اين مواقع با استفاده از همين مسائلي كه مورد هدف قرار گرفته است، افكار عمومي عليه دشمن فعال مي‌شود، در حالي كه در جنگ نرم آن چه هدف قرار مي‌گيرد، افكار عمومي است.

براي دستيابي به اين هدف، بايد بيش از گذشته رسانه‌ها را مورد توجه قرار دهيم و افكار عمومي داخلي و جهاني را نسبت به دروغ‌پردازي رسانه‌هاي خارجي، آگاه كنيم.

اين دو مهم فقط با تقويت رسانه‌هاي خودي و تلاش براي بين‌المللي كردن اين رسانه‌ها، ميسر است. ديپلماسي رسانه‌اي در سياست خارجي هر كشور به دو صورت تحقق مي‌يابد؛ يكي مديريت رسانه‌ها توسط سازمان‌هاي ديپلماتيك رسمي كشور و ديگري به صورت خودجوش و در راستاي سياست‌هاي كلان كشورها.

هر ملتي و كشوري داراي منابع قدرت نرم است كه شناسايي و تقويت و سازماندهي آن ها مي تواند براساس يك طرح جامع تبديل به يك فرصت و هجوم به دشمنان طراح جنگ نرم شود. به عنوان مثال، منابع قدرت نرم در ايران را مي توانيم «ايدئولوژي اسلامي»، «قدرت نفوذ رهبري»، «حماسه‏آفريني‏ها» و «درجه بالاي وفاداري ملت به حكومت» برشمریم.

برخی راه‏های مقابله با جنگ نرم

1. گسترش دامنه و شمول فعاليت‏هاي فرهنگي.

2. افزايش محصولات فرهنگي تأثيرگذار بر جامعه و جوانان.

3. ایجاد راه‏های مشروع برای ارضاء نیازهای مردم.

4. استفاده از ديپلماسي عمومي.

5. استفاده از راهبردهاي ويژه در مورد اقوام و اقليت‏ها: اقليت‏هاي جامعه اغلب به سبب داشتن احساس نابرابري، مستعد مخالفت‏ورزي عليه نظام حاكم هستند و دشمنان فرامنطقه اي يكي از ميدان هاي فعاليت خود را در كشورهايي كه داراي تنوع قوميت هاست، قرار مي دهند. اما زماني كه نظام مستقر با انجام راهبردهاي مناسب در مناطق محروم و دور از مركز و اختصاص بودجه هاي لازم در قالب طرح هاي توسعه همه جانبه خصوصا طرح هاي اشتغال زا و به كارگيري مديريت هاي توانمند در اين مناطق و با روحيه جهادي و بسيجي مشغول خدمت به مردم شدند، مي توانند آن احساس را كم كنند يا از ميان بردارند.

6. عمليات رواني متقابل: در مقابله با جنگ نرم نبايستي منفعلانه عمل كرد. عاملان تهديد نرم از انواع تبليغات، فنون مجاب سازي روش هاي نفوذ اجتماعي و عمليات رواني به منزله روش هاي تغيير نگرش ها، باورها و ارزش هاي جامعه هدف استفاده مي كنند. انجام تبليغات هوشمندانه، سريع با قدرت منطق و انديشه و احاطه ذهني بر مخاطبان جنگ نرم مي تواند يكي از روش‏هاي مقابله باشد.

7. آگاهی‏بخشی عمومی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابعی برای مطالعه بیشتر:

1. نام كتاب : قدرت نرم ؛ ابزارهاي موفقيت در سياست بين الملل

تأليف: جوزف اس. ناي

مترجم: سيد محسن روحاني ـ مهدي ذوالفقاري (با مقدمه دكتر اصغر افتخاري)

ناشر: تهران ـ دانشگاه امام صادق(ع) ـ 1389

شابك : 2ـ63ـ5574ـ600ـ978

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2. نام كتاب: جنگ نرم

تأليف: داوود رنجبران

ناشر: تهران ـ ساحل انديشه ـ 1388

شابك: 4ـ26ـ5117ـ600ـ978

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

3. نام كتاب: ديپلماسي عمومي نوين ؛ كاربرد قدرت نرم در روابط بين‏الملل

تأليف: ژان ميلسن و همكاران

ترجمه: دكتر رضا كلهر ـ سيد محسن روحاني

ناشر: تهران ـ دانشگاه امام صادق(ع) ـ 1389

شابك: 9ـ77ـ7746ـ964ـ978

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

4. نام كتاب: جنگ نرم

تأليف: احمد حسين شريفي

ناشر: قم ـ انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) ـ 1389

شابك : 3ـ495ـ411ـ964ـ978

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

5. نام كتاب: قدرت نرم و سرمايه اجتماعي (با مطالعه موردي بسيج)

تهدید و جنگ در طول تاریخ همواره وجود داشته است چنانکه می توان با مطالعه اجمالی تاریخ بشر و تاریخ انبیاء الهی دریافت که دشمنان انبیا و دشمنان بشریت تلاش کرده اند مخاطبان انبیا را در غفلت ، جهل و برداشت های نادرست نگه دارند و با تحریف واقعیت‌ها، شایعه سازی وشایعه پراکنی اهداف شیطانی خود را بر جوامع حاکم کنند، از این منظر می توان سابقه تاریخی تهدید و جنگ نرم را مطرح نمود. شایعه سازی، دروغ‌پراکنی وتلاش برای باور پذیری شایعه و دروغ از طریق تواتر و تکرار و همچنین اهانت ،ترور شخصیت ،سبک شمردن و تحقیر پیامبران الهی و پیروان آنان از جمله موضوعاتی است که رویکرد سران اردوگاه نظام سلطه علیه جوامع بشری به تهدید وجنگ نرم را نشان می‌دهد. کفار ومنافقین در عرصه رویارویی با پیامبر اسلام (ص) از طریق برخوردهای توهین آمیز ،تمسخر، دروغ پراکنی، تحریف واقعیتها و جابجایی حق و باطل برای شکستن عزت و قداست ايشان و به منظور دور کردن پیروان از ایشان و در نتیجه ایجاد ضعف وسستی در اردوگاه مسلمانان نیز اقدام كرده‌اند که رویکرد دشمنان اسلام در رویارویی با مسلمانان بر جنگ نرم تمرکز داشته و این رویکرد و روش همواره مورد توجه دشمنان اسلام علیه جوامع اسلامی بوده است، اما در دوران معاصر به دلیل پیچیدگیها وتحولات اجتماعی این رویکرد با ظرافت و پیچیدگی های خاص خود دنبال می شود. بر این اساس ضمن اینکه میتوان گفت رویکرد تهدید و جنگ نرم سابقه تاریخی داشته و دردوران معاصر هم سران کاخ سفید با تمرکز بر تفکر لیبرال دموکراسی و تلاش برای غلبه آن همواره این رویکرد را علیه جوامع اسلامی مورد توجه قرار داده اند که تشکیل کمیته خطر جاری در دهه 60 میلادی و مجموعه های مشابه و فعالیت های همه جانبه این مراکز به ویژه راه اندازی صدها اتاق فکر و عملیات روانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در این راستا قابل بررسی وتحلیل است.
البته طرح مجدد وباز خوانی قدرت نرم و مولفه های آن که رابطه معنا داری با تهدید و جنگ نرم دارد در دو دهه گذشته توسط جوزف نای عضو با نفوذ شورای روابط خارجی امريكا وارد ادبیات سیاسی-امنیتی شده است. او با اشاره به تاثیر بیش از پیش عوامل اقتصادی ،آموزش و فن آوری بر قدرت در دنیایی کنونی و تغییر منابع قدرت در قرن 21 به نقش‌آفرینی اطلاعات در تعامل کشورها با همدیگر و نقش دانش در ایجاد و تقویت جایگاه و موقعیت ممتاز و مسلط یک کشور اشاره نمود و بر شیوه جدید تسلط بر کشورها با تمرکز بر اقناع تاکید کرد. بدین معنا که تمرکز بر مولفه های نرم افزارانه و توانایی تغییر رفتار دولت ها و جوامع مورد توجه و وارد نمودن دیگران به آنچه آنان می خواهند و توانایی برای همراه سازی افکار عمومی اولویت تسلط بر فرهنگ و تغییر نگرش ها و باورها از ره اورد های این رویکرد است که در دو دهه اخیر به صورت سیستمی مورد توجه قرار گرفته است.

علل استفاده از جنگ نرم توسط ایالات متحده علیه ایران
1- در این زمینه باید به چند موضوع به عنوان واقعیت تاکید نمود. رویکرد و راهبرد امریکا نسبت به جمهوری اسلامی بدون توجه به ماهیت اندیشه سیاسی و نظام بر خاسته از آن دراندیشه در دو کشور قابل تحلیل نیست، زیرا رویکرد ها وراهبردها مبتنی اهداف و نظام سیاسی واندیشه ها است.
2-در دنیای مدرن و در زمان پیشرفت های تکنولوژیک وپیچیده شدن ماهیت مولفه های قدرت و متاثر از آن تهدید و جنگ عموما توجه به رویکرد و راهبرد چند وجهی و متراکم مد نظر است.
3- رویکردها و راهبردها متاثر از تجربه های تاریخی ومقتضات زمانی باز مهندسی و سازماندهی می شوند، در نتیجه باید توجه داشت ضمن این که محور قرار دادن راهبرد نرم افزارانه توسط سران کاخ سفید اخیرا به وضوح در جهت‌گیریها مشاهده می شود، اما تمرکز بر تهدید وجنگ نرم توسط امریکا در مورد جمهوری اسلامی به تفکر لیبرال دمکراسی و اهداف و منافع کاخ سفید بر می گردد که این تمسک از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی مد نظر انان بوده است ولی دلیل تمرکز بیشتر بر این رویکرد در سال های اخیر به ناکامی ها وشکست های پی در پی طراحان، برنامه ریزان و مجریان سیاست ها و راهبردهای امریکا در مقابله با جمهوری اسلامی در عرصه بر اندازی مستقیم چون حمايت از شورش ها، تجزیه طلبی ها، کودتا و جنگ مستقیم نظامی است. بر این اساس باید این واقعیت را يا داوري نمود که برخورداری از جهان بيني متفاوت، باید ها ونباید‌های متضاد، اهداف و منافع متعارض در سطح جهانی باعث شده است که امریکایی‌ها در طول سه دهه همواره به مخالفت ، تعارض و تضاد با جمهوری اسلامی بپردازند و همواره از راهبرد چند وجهی و متراکم استفاده کنند هرچند امروزه راهبرد آنها نسبت به جمهوری اسلامی با تمرکز بر ماهیت فرهنگی و از جنس تهدید نرم دنبال می شود اما دیگر مولفه ها را نیز مورد نظر دارند که تعبیر بسیار روشن و گویاي مقام معظم رهبری مدظله مبنی بر شکل گیری ناتوی فرهنگی در دو سال گذشته بر این واقعیت تاکید می کند.
باید توجه کرد ماهیت فرهنگی ناتو به ماهیت نظامی آن گره خورده است و به تعبیری ناتوی فرهنگی صورت تکامل یافته ناتوی مصطلح است که جنبه نظامی آن جزئی از حرکت کلی نظام سلطه و آمریکا در این زمینه است که اساس آن بر تخریب پایه ها و بنیادهای فرهنگی و ایدئولوژی کشور های مقابل آنها و به صورت خاص جمهوری اسلامی بنا شده است. مقابله با روند بیداری اسلامی در سطح منطقه وجهان، دامن زدن به اختلافات مذهبی و قومی، ترویج فساد و ابتذال اخلاقی، تبلیغ و ترویج مسلک های انحرافی و آیین های خود ساخته ،تخریب باورهای ملی و دینی و... از جمله برنامه های مورد توجه فرماندهان ناتوی فرهنگی است.
آن ها بر اساس تجربه دریافته اند که تغییر نظام سیاسی جمهوری اسلامی که هدف اصلی آنها است به هیچ وجه با روش های مستقیم تحقق نمی یابد ، بنابراین باید اول نظام را تضعیف و ناکارآمد نمایند و این هدف با تغيیر افکار و رفتار افراد امکان پذیر است. اهم اهداف دشمنان در این عرصه استحاله فرهنگی در جهت تاثیر گذاری بر افکار عمومی ، استحاله سیاسی برای ناکارآمد جلوه دادن نظام جمهوری اسلامی ، ایجاد رعب و وحشت با مطرح کردن تهدیدات خارجی، اختلاف افکنی در سطوح مختلف مردم و مردم با دولتمردان و...، ترویج روحیه و احساس یاس و نا امیدی، تلاش برای بحرانی جلوه دادن شرایط و وضعیت کشور ،تقویت نارضایتی ها، گسترش و تعمیق بی تفاوتی ، ایجاد و گسترش آشوب و اغتشاش و... است.
کارشناسان و سران جبهه استکبار در تحلیل های خود به این نتیجه رسیده اند که در شرایط کنونی جنگ نرم موثر ترین و کارآمدترین و کم هزینه ترین نوع جنگ علیه ایران است تا بر اثر آن بتوانند به روحیه ملت خدشه وارد کنند ، عزم و اراده ملت را از بین ببرند و مقاومت و دفاع از آرمان ها و ارزشهای نظام را تضعیف کنند، بر این اساس به جنگ نرم توسل جسته اند.

شيوه‌هاي استفاده ازجنگ نرم
جنگ نرم مبتني بر اقناع، شيوه‌هاي نوين القاي تفكرات و تهاجم بر بنیادهای فكري-فرهنگي جامعه هدف است ، بنابراين اين مولفه وشاخصه ها جنگ نرم استفاده از ابزار فكري- فرهنگي و كالا ها ومحصولات فرهنگي است هر چند اهرم اقتصاد و ديپلماسي و عمليات رواني نيز در اين تهاجم نقش محوری دارند، بدين معنا كه هر طرح، برنامه واقدامی كه روحيه يك جامعه و ملت ونظام را هدف قرار داده و آن جامعه و ملت را تابع نظر اردوگاه مهاجم كند و تسليم خواسته هاي مهاجم كند ، جنگ نرم تلقي مي شود .بنابرين جنگ نرم يك اقدام پيچيده و پنهان وچند وجهي مشتمل بر عمليات سياسي، فرهنگي و اطلاعاتي با پشتوانه اقتصادي توسط نظام سلطه براي ايجاد تغييرات دلخواه و مطلوب عليه نظام مقدس اسلامي مورد توجه دشمنان ايران اسلامي و مورد توجه دشمنان ملت ايران قرار گرفته است تا آنان از اين رهگذر بتوانند ارزشها و فرهنگ ملت ايران را بر اساس علاقه خود تغيير دهند. ناتوی فرهنگي به عنوان قرار گاه عملياتي دشمنان عليه جمهوري اسلامي با ويژگي هايي چون: غير مستقيم و غير رسمي بودن ،نامرئی وپنهان بودن ،بهره گيري از ديپلماسي عمومي از طريق وسايل ارتباط جمعي ،وضع و به كارگيري گسترده واژه ها و مفاهيم مبهم، طرح شعارهاي فريبنده، ترويج فرهنگ وارزشهاي مورد نظر و... زمينه سازي مي كند تا به اهداف خود نايل شود.
ما در شرایط کنونی شاهدیم که:دشمنان امت اسلامی و بصورت خاص دشمنان ملت ایران در دشمنی خود با محور قرار دادن اقدامات نرم افزارانه و تمسک به روش ها و ابزار قدرت نرم، گستره و عمق کینه توزی خود را به نمایش گذاشته اند، جنگ تمام عیار و تهاجم همه جانبه آن ها به ارزش های فرهنگی مسلمانان و به صورت خاص جوامعی که گرایشات آن ها به آموزه های انقلاب اسلامی محرز است از غزه و لبنان گرفته تا پاکستان و یمن، ایجاد جنگ روانی در منطقه و طرح شایعات مختلف علیه انقلاب اسلامی، اختلاف افکنی قومی و مذهبی در حد راه اندازی جنگ اعتقادی در منطقه سپردن فشار و تهدید به سرسپردگان و مزدوران خود به صورت نیابتی علیه مسلمانان و جمهوری اسلامی در قالب شایعه پراکنی، اتهام علیه نظام و شخصیتهای نظام، سیاه نمایی وضعیت کشور، حمایت از ساختار شکنان و انعکاس گسترده مواضع آنان، نا آرام سازی محیط های علمی، سوء استفاده از مراسم مذهبی و انقلابی و ... از جمله اقدامات مورد توجه دشمنان در عرصه جنگ نرمی است که آنها علیه ملت ایران به راه انداخته اند.
نگاهی گذرا به عملکرد دشمنان قسم خورده ملت ایران نشان می دهد که رسانه های وابسته به نظام سلطه و امپراتوری خبری در حوادث ناگوار و آشوب های دامن زده شده توسط افرادی محدود و فریب خورده در این زمینه نقش آفرینی کرده‌اند. آن ها تلاش کردند آشوب های محدود را انقلابی مهارناپذیر! معرفی کنند، رسانه های غربی با تمسک به شگردهای حرفه ای و حتی غیر حرفه ای از همه امکانات خود بهره گرفتند تا اقدامات ساختار شکنانه , ضد دینی و ضد مردمی آشوب گران روز عاشورا را (حرکت آرام) آن هم توسط ( سیل عظیمی از مردم ) و ( اقدامی رو به گسترش وافزایش ) معرفی کنند در حالی که این اقدام از ناحیه فریب خوردگان نه آرام بود نه مردمی و نه رو به افزایش ! دشمنان قسم خورده ایران در عرصه جنگ نرم حتی با وارونه جلوه دادن حقایق بدیهی تلاش می کنند از هر موقعیت و ابزاری برای شدت بخشیدن به تهاجم بی وقفه خود به جبهه مستحکم ملت ایران و آ موزه های دینی بر خاسته از ایمان و اعتقاد مردمی به دین و میهن اسلامی استفاده کنند تا شاید بتوانند خواسته های نا مشروع خود را بر ایران اسلامی تحمیل نمایند .
به کار گیری ابزار خبر و اطلاع رسانی هدفمند و کنترل شده ، شایعه پراکنی ، گسترش تولیدات رسانه ای و تقویت فضای مجازی ( رادیو ، تلویزیون , فیس بوک و .... ) دیپلماسی سایه یامدار دوم - یعنی تماس با نخبگان و افراد مورد نظر ، بهره گیری از سازمانها و نهادهای بین المللی چون: حقوق بشر و ... برای اتخاذ مواضع منفی علیه جمهوری اسلامی ، بهره گیری از سازمان های غیر رسمی ، استفاده از سفارتخانه های کشورهای دیگر ابزار‌هاي مهمی هستند که مورد استفاده دشمنان جمهوری اسلامی قرار می گیرند .

برای مقابله با جنگ نرم دشمنان چه راه هایی وجود دارد؟
پذیرش و باور به این که دشمنان ملت ایران در شرایط کنونی به ابزار تهدید و جنگ نرم علیه ما روی آورده اند قدم اول برخورد هوشمندانه در چنین عرصه‌اي است. بدین معنا که دشمن‌شناسی و شناخت طرحها، برنامه‌ها و شیوه های اعمال دشمنی آنان با جمهوری اسلامی از راههای اساسی این مقابله است.
تمرکز بیش از پیش بر ضرورت بصیرت و افزایش آن در سطوح مختلف به ویژه خواص و افراد تأثیرگذار جامعه هم در این زمینه دارای اهمیت است.
-بازشناسي ابعاد مؤلفه هاي تأثيرگذار بر قدرت نرم جمهوري اسلامي توسط خواص و تعيين آن بر سطح جامعه با تمركز بر روشن نمودن حقايق نيز از مسايل اساسي در اين رويارويي به حساب مي آيد.
-تمركز بيش از پيش بر روحيه خود باوري و مبارزه با عوامل زمينه ساز خودباختگي به ويژه در زمينه توانايي هاي سياسي – فرهنگي ملت ايران در سطح ملي ، منطقه اي و جهاني در عرصه كارآمدي دين براي اداره جامعه ، نقش الهام‌بخش انقلاب اسلامي براي ديگر جوامع و توانايي ملت ايران در خنثي نمودن توطئه هاي دشمنان نيز از ضرورت‌هاي اين مقابله و مواجهه است.
-بازشناسي و تقويت جايگاه تأثير گذار و الهام بخش ملت ايران در زمينه انسجام و قدرت يابي جوامع مختلف اسلامي در سه دهه اخير مي تواند نقش مؤثري در اين رويارويي ايفا كند.
-گسترش و تعميق توانايي هاي علمي به ويژه در زمينه علوم راهبردي در سطح ملي و منطقه اي از راه هاي موفقيت در اين نبرد محسوب مي شود.
-برخورداري از طرح و برنامه براي مقابله با توطئه دشمنان و فراتر از آن به دست گرفتن ابتكار عمل و تهاجم به طرح ها و نقشه هاي آنان در زمينه شبيخون فرهنگي و تشكيل ناتوي فرهنگي و به تعبير ديگر درگير كردن دشمنان در خانه خود و در محل منافع آنان ، در اين عرصه بسيار مهم است.
-توجه لازم و ضروري به مهندسي فرهنگ ، هماهنگي لازم ميان نهادهاي فرهنگي با شكل دهي سامانه اي كارآمد و توانمند سازي مديران فرهنگي و ديگر مديران مؤثر در اين عرصه داراي اهميت است.
-ارتقاء اعتماد عمومي نسبت به رسانه ملي نقش مهمي در اين نبرد دارد .
-بازشناسي نمادهاي ملي-ديني و تاكيد بر توجه عمومي به اين نمادها مي تواند جبهه خودي را در اين نبرد تقويت كند.
-افزايش اميد به پيشرفت و تعالي در جامعه در اين راستا بسيار مهم است .
-بالا بردن ظرفيت مسئوليت پذيري مسئولان و مراكز و نهادهاي مسئوليتي در كشور نقش مهمي در اين رويارويي دارد.
-بايد به حركت هاي علمي و انجام طرح هاي توسعه اي توجه لازم مبذول شود.

دکتر عباسعلی فرزندی